De MBTI chemie: Waarom het met sommige mensen gewoon klikt
Ooit iemand ontmoet en meteen gedacht: “Wow, we begrijpen elkaar”? Of het gevoel alsof je twee verschillende talen spreekt, ook al spreken jullie technisch gezien allebei Engels? Dat zou de betoverende wereld van MBTI chemie kunnen zijn.
MBTI – het geliefde persoonlijkheidsframework – hierbij uitleg waarom soms bepaalde persoonlijkheden zo goed bij elkaar passen, terwijl andere als water en vuur aan elkaar kleven. Waarom kan dit gebeuren? Wat is het geheim achter deze connecties (of het gebrek daaraan)? Het antwoord ligt in de cognitieve functies, of zoals ik ze graag noem, de “tandwielen” van onze persoonlijkheid.
De auto-analogie: Je cognitieve functies op de weg
Stel je persoonlijkheid voor als een auto. Elk MBTI-type heeft vier belangrijke “versnellingen” of cognitieve functies die beïnvloeden hoe je denkt, beslist en omgaat met de wereld. Dit is hoe het werkt:
1. Dominante functie: Dit is de bestuurder. Hij heeft de controle, stuurt de auto en neemt de meeste beslissingen.
2. Hulpfunctie: De trouwe copiloot. Ze ondersteunen de bestuurder, bieden evenwicht en helpen navigeren in lastige situaties.
3. Tertiaire functie: Een nieuwsgierig kind op de achterbank. Ze kunnen soms nuttige inzichten geven, maar zijn niet de meest betrouwbare.
4. Inferieure functie: Een baby vastgebonden in een autostoeltje. Ze nemen zelden de leiding, maar kunnen af en toe driftbuien krijgen als ze overweldigd worden.
Elk MBTI-type heeft een unieke combinatie van deze “passagiers” en de dynamiek tussen hen bepaalt hoe je contact maakt met anderen. Als twee auto’s op de weg synchroon rijden, bijvoorbeeld als ze allebei dezelfde route volgen of als de ene bestuurder de andere kan begeleiden, dan loopt het gesmeerd. Maar als ze in tegengestelde richtingen rijden of met verschillende snelheden… nou, dan kan het een beetje hobbelig worden.
Dominante functie: De ster van de show
De dominante functie is als de hoofdpersoon van je persoonlijkheidsfilm. Het is de sterkste, meest natuurlijke manier waarop je met de wereld omgaat. Chemie hangt vaak af van hoe deze drijfveren op elkaar inwerken.
Bijvoorbeeld:
– Extraverte Intuïtie (Ne): ENFP’s en ENTP’s houden van brainstormen, ideeën genereren en eindeloze mogelijkheden onderzoeken. Zet twee Ne-bestuurders bij elkaar en je hebt een creatieve denktank in de maak. Maar koppel een Ne-bestuurder aan iemand die gericht is op structuur, zoals een ISTJ (Introverted Sensing, Si), en ze kunnen moeite hebben om een gemeenschappelijke basis te vinden – de een wil spontaniteit, terwijl de ander hunkert naar stabiliteit.
– Introverte Feeling (Fi): INFP’s en ISFP’s leiden met diep persoonlijke waarden en emotionele diepgang. Als twee Fi bestuurders contact maken, kan de band aanvoelen als een zielsverwantschap. Maar gooi er een Denkend (Thinking) type als een ESTJ bij en de Fi hoofdbestuurder kan zich afgewezen of onbegrepen voelen.
MBTI chemie ontstaat wanneer deze bestuurders elkaar aanvullen – of tenminste niet botsen. Een dominante Te (Extravert Denken-Thinking) bestuurder zoals een ENTJ kan de gegronde inzichten van een Si bestuurder, zoals een ISTJ, waarderen, zelfs als hun aanpak verschilt.
Hulpfunctie: De niet bekende of niet erkende held
Terwijl de dominante functie de show steelt, is de ondersteunende functie de echte MVP (The most vuluable player) van persoonlijkheidschemie. Als evenwichtskracht overbrugt het vaak kloven tussen mensen.
Laten we eens kijken naar de INFJ (Ni-Fe) en ENTP (Ne-Ti).
– INFJ’s Ni (Introverte Intuïtie): Dit type richt zich op abstracte patronen en toekomstige mogelijkheden. Hun Fe (Extravert Feeling) auxiliary helpt hen om emotioneel in contact te komen met anderen.
– ENTP’s Ne (Extraverte Intuïtie): De ENTP genereert razendsnel ideeën, maar hun Ti (Introvert Thinking/Denken) auxiliary houdt dingen logisch en precies.
Wanneer deze twee elkaar ontmoeten, zorgen hun ondersteunende functies voor een perfect geven en nemen. De INFJ brengt emotionele warmte en structuur, terwijl de ENTP speelse energie en innovatie introduceert. Het is een evenwichtig duo dat de blinde vlekken van de ander compenseert.
MBTI Chemie in Actie: Complementaire Types
Sommige van de meest dynamische MBTI-koppelingen komen voort uit complementaire functies-waarbij de sterke punten van de een de leemtes opvullen voor de ander. Dit gebeurt vaak met tegenovergestelde types die, verrassend genoeg, een goed afgerond team vormen.
Voorbeeld 1: ENFP en INTJ
De ENFP is als een vrijgevochten kunstenaar, boordevol ideeën en spontaniteit, terwijl de INTJ de nauwgezette architect is, die elk detail plant. Samen zijn ze een krachtpatser van creativiteit en strategie. De ENFP helpt de INTJ om buiten de gebaande paden te denken en de INTJ zet de wilde ideeën van de ENFP om in uitvoerbare plannen.
Voorbeeld 2: ISTP en ENFJ
ISTP’s zijn kalm, logisch en actiegericht, terwijl ENFJ’s verzorgende, mensgerichte visionairs zijn. De ISTP leert de ENFJ om te vertragen en kritisch na te denken, terwijl de ENFJ de ISTP helpt om in contact te komen met hun emoties en het grotere geheel te overwegen. Het is een relatie van wederzijdse groei.
Wanneer MBTI chemie hapert: Cognitieve botsingen
Niet alle MBTI-koppelingen gaan van een leien dakje. Soms passen de bestuurder en de bijrijder in de ene auto niet goed bij de andere auto.
Denken (T) versus voelen (F): Een veel voorkomend gevecht
Denkers (T) geven de voorkeur aan logica en objectieve analyse, terwijl Feelers (F) zich richten op emoties en menselijke impact. Een INTJ (Ni-Te) kan de emotionele benadering van een ENFP (Ne-Fi) als onpraktisch beschouwen, terwijl de ENFP de INTJ als koud of gevoelloos ziet. Zonder wederzijds begrip kunnen deze verschillen leiden tot frustratie.
Beoordelen (Judging) versus waarnemen (Percieving): Structuur ontmoet chaos
Beoordelaars (J) houden van planning en orde, terwijl Waarnemers (P) gedijen op spontaniteit. Een oordelend type (J) als een ENTJ kan botsen met een waarnemers (P) type als een INFP over zoiets eenvoudigs als het vasthouden aan een planning. De ENTJ kan de INFP als onbetrouwbaar zien, terwijl de INFP zich verstikt voelt door de starheid van de ENTJ.
Een betere chemie opbouwen: Tips voor onderweg
Of je nu door een vriendschap, partnerschap of teamdynamiek navigeert, inzicht in MBTI kan helpen om de reis soepel te laten verlopen. Dit is hoe:
1. Leer je functies kennen: Als je jouw “passagiers” (en die van hen) kent, kun je beter begrijpen waar conflicten of verbanden kunnen ontstaan.
2. Waardeer verschillen: Omarm in plaats van te oordelen wat anderen ter tafel brengen. De spontaniteit van een waarnemer (P) kan de structuur van een beoordelaar (J) aanvullen als beiden de waarde van elke benadering inzien.
3. Communiceer duidelijk: Chemie is geen magie, het is inspanning. Wees open over jouw behoeften en nieuwsgierig naar die van hen.
Het laatste woord: Chemie is een reis
MBTI chemie gaat niet over het vinden van de “perfecte” match. Het gaat om het begrijpen van de versnellingen die ons aandrijven en om het leren om samen de weg te vinden. Of jullie connecties nu moeiteloos aanvoelen of dat het wat moeite kost, de schoonheid zit hem in de reis – en in de pitstops die je af en toe maakt om jezelf te herbezinnen.
Dus de volgende keer dat je die vonk (of wrijving) voelt, neem dan even de tijd om na te denken: wie rijdt er in zijn auto en waar gaan jullie samen naartoe?
Wat denk jij? Is jouw MBTI-type in harmonie met de mensen om je heen? Laten we in gesprek hierover gaan.
